Η πανδημία της COVID-19 έχει υπογραμμίσει την εγγενή σχέση μεταξύ ανθρώπων, ζώων και του περιβάλλοντος. Εγγενώς αλληλένδετα, οι άνθρωποι, τα ζώα και τα οικοσυστήματα δεν συνυπάρχουν απλώς, αλλά συνεξαρτώνται.

Ένα από τα διδάγματα που αντλήθηκαν από την COVID-19 είναι ότι οι αναδυόμενες ζωονοσογόνες μολυσματικές ασθένειες είναι εδώ για να μείνουν και η καταπολέμηση νέων απειλών ασθενειών όπως ο COVID-19, ο Έμπολα και ο Ζίκα απαιτεί τη συνεργασία One Health μεταξύ των οργανισμών υγείας ανθρώπων, ζώων και περιβάλλοντος. Επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει ότι το 60% των υφιστάμενων ανθρώπινων μολυσματικών ασθενειών είναι ζωονοσογόνες, μεταδιδόμενες από τα ζώα στον άνθρωπο, συμπεριλαμβανομένου του Δυτικού Νείλου, της λύσσας ή της σαλμονέλας.Επιπλέον, η πλειονότητα των πρόσφατα αναδυόμενων μολυσματικών ασθενειών, όπως το AIDS, ο Έμπολα ή ο MERS, προέρχονται από ζωική πηγή.Ο ιός που προκαλεί το COVID-19, SARS-CoV-2, είναι ζωονοσογόνος ιός, που σημαίνει ότι μπορεί να εξαπλωθεί μεταξύ ανθρώπων και ζώων. Περισσότερο από 400 ζώα από 29 χώρες έχουν αναφερθεί μολυσμένα, μεταξύ των οποίων σχεδόν 300 ζώα στις Ηνωμένες Πολιτείες καθώς και χιλιάδες μινκ σε φάρμες στην Εύρώπη και στο εξωτερικό.

Καθώς ένας ιός προσαρμόζεται σε ένα νέο είδος ξενιστή, η εξέλιξη του ιού επιταχύνεται και κάθε μετάδοση είναι μια νέα ευκαιρία για μετάλλαξη του ιού. Τα νέα στελέχη που αναπτύχθηκαν σε φάρμες βιζόν στη Δανία προκάλεσαν διεθνή ανησυχία όταν στη συνέχεια πέρασαν πίσω στον άνθρωπο. Ως εκ τούτου, λόγω των προληπτικών μέτρων που βασίζονται στα αποτελέσματα των εθνικών αξιολογήσεων κινδύνου, καθώς και με την εφαρμογή της αρχής της προφύλαξης, εκατομμύρια μινκ θανατώθηκαν από τις εθνικές αρχές που ανησυχούν για τη δημιουργία μιας νέας δεξαμενής ζώων του ιού. Οι ζωονοσογόνες ασθένειες δεν ταξιδεύουν μόνο προς μία κατεύθυνση, ο ιός μεταπήδησε στους ανθρώπους και από τον άνθρωπο σε ζωικά είδη.

Καθώς αναφέρονται περισσότερα ζώα που έχουν μολυνθεί από τον ιό COVID-19, γίνεται όλο και πιο σαφές ότι η προσέγγιση One Health είναι ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπιση νέων απειλών ασθενειών που επηρεάζουν τόσο τους ανθρώπους όσο και τα ζώα. Η 3η Νοέμβρη σηματοδοτεί την έκτη χρονιά της One Health Day, της παγκόσμια εκστρατεία που υπογραμμίζει την ανάγκη για μια προσέγγιση One Health για την αντιμετώπιση κοινών απειλών για την υγεία, αναγνωρίζοντας τη σύνδεση μεταξύ ανθρώπων, ζώων και του περιβάλλοντος. Αυτή η προσέγγιση είναι πιο σημαντική από ποτέ καθώς πλοηγούμαστε στην πανδημία COVID-19. Απαιτείται επειγόντως παγκόσμια συνεργασία για την προστασία της υγείας των ζώων, των ανθρώπων και του περιβάλλοντος από την επόμενη αναδυόμενη πανδημία.  Η επιτήρηση των ζώων είναι ζωτικής σημασίας για την αξιολόγηση της μετάδοσης του SARS-CoV-2 μεταξύ ανθρώπων και ζώων. Αυτό θα αυξήσει την κατανόησή μας σχετικά με το εύρος των ζώων που μπορούν να μολυνθούν και τους κινδύνους πιθανής εγκατάστασης νέων ξενιστών και δεξαμενών όπου ο ιός θα μπορούσε να κρυφτεί, να μεταλλαχθεί και ενδεχομένως να επανεμφανιστεί ως νέα παραλλαγή στον ανθρώπινο πληθυσμό.

Η πανδημία COVID-19 έχει αφυπνίσει την ανάγκη για μακροχρόνια και βιώσιμη συνεργασία One Health. Οι χώρες πρέπει να επανεξετάσουν την υγεία των ζώων, των ανθρώπων και του περιβάλλοντος ως μια ενοποιημένη, ολιστική οντότητα. Η υγεία και η προστασία του περιβάλλοντος και των ζώων θα πρέπει επίσης να δοθεί προτεραιότητα ως μέσο διασφάλισης της ανθρώπινης υγείας. Η δημιουργία μιας νέας ζωικής δεξαμενής του COVID-19 θα μπορούσε να εμποδίσει τις ικανότητές μας να ελέγξουμε τον ιό και θα μπορούσε να ωθήσει μελλοντικές διαρροές του ιού πίσω στους ανθρώπους, καθώς και να θέσει σε κίνδυνο την υγεία και την ασφάλεια πολλών άλλων ειδών ζώων. Στο πλαίσιο αυτό, ο OIE έχει εκδώσει κατευθυντήριες γραμμές και συστάσεις για αλληλεπιδρώντας με ασφάλεια με την άγρια ​​ζωή, ζώα συντροφιάς και εκτρεφόμενα ζώα ευπαθή στον COVID-19. Αυτές οι κατευθυντήριες γραμμές έχουν σκοπό να παρέχουν αυξημένη ασφάλεια των ζώων και να συμπληρώνουν κατευθυντήριες γραμμές για την ανθρώπινη υγεία που δημοσιεύθηκαν από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ).

Για την προώθηση του One Health, το Tripartite, μια συνεργασία μεταξύ του OIE, του ΠΟΥ και του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO), μοιράζεται κοινούς στόχους για την πρόληψη και τον έλεγχο των κινδύνων για την υγεία στη διεπαφή ανθρώπου-ζώου-οικοσυστήματος. Αναγνωρίζοντας τη σημασία της διατήρησης μιας παγκόσμιας προοπτικής και πρόβλεψης για την υγεία της άγριας ζωής και τη βιοποικιλότητα, το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών (UNEP) εντάχθηκε πρόσφατα στη σύμπραξη για τη διεύρυνση της συνιστώσας οικολογικής και περιβαλλοντικής υγείας. Οι τέσσερις οργανισμοί συμφώνησαν πρόσφατα να συστήσουν ένα Συμβούλιο Εμπειρογνωμόνων Υψηλού Επιπέδου One Health για τη συλλογή, διανομή και προώθηση αξιόπιστων επιστημονικών πληροφοριών σχετικά με τους δεσμούς μεταξύ της υγείας του ανθρώπου, των ζώων και του περιβάλλοντος. Το Συμβούλιο θα εργαστεί για την αποφυγή μελλοντικών υγειονομικών κρίσεων βοηθώντας τις χώρες να λάβουν τις κατάλληλες αποφάσεις.

Σφυρηλάτηση ενός νέου μονοπατιού για το μέλλον

Κανείς δεν ξέρει τι επιφυλάσσει το μέλλον, αλλά γνωρίζουμε ότι οι αναδυόμενες ασθένειες θα συνεχίσουν να αποτελούν σοβαρή απειλή για τους ανθρώπους, τα ζώα και το περιβάλλον μας. Οι κίνδυνοι που εγκυμονούν τέτοια διαρκώς εξελισσόμενα παθογόνα δεν θα εξαφανιστούν.

Σημαντικοί παράγοντες της Πανδημίας περιλαμβάνουν την ταχεία αύξηση του ανθρώπινου πληθυσμού, τη διασταύρωση με τα ενδιαιτήματα ζώων, τις πρακτικές αποψίλωσης των δασών, τη δημιουργία προαστίων, τη βιομηχανία κρέατος, τις επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη, τα ταξίδια με αεροπλάνο, και το ανοιχτό εμπόριο, την υιοθέτηση εξωτικών κατοικίδιων ζώων, την κατανάλωση βρώσιμων εντόμων, γενετικές μεταλλάξεις, τους ασυμπτωματικούς φορείς ζώων, ιδίως πουλερικά, και της επίδρασης διάχυσης, δηλαδή της μετάδοση ενός παθογόνου από ένα είδος ξενιστή σε άλλο νέο, διασχίζοντας τα βιολογικά εμπόδια, λόγω του υψηλού επιπολασμού μόλυνσης του.

Ως εκ τούτου, πρέπει να βελτιώσουμε την ετοιμότητά μας και την ανταπόκρισή μας για μελλοντικά ξεσπάσματα νεότερων, και ίσως, ακόμη πιο σοβαρών κινδύνων ασθενειών, ακολουθώντας μια προσέγγιση One Health.

Ας είναι ο COVID-19 μια κλήση αφύπνισης στη διεθνή κοινότητα ότι απαιτείται περαιτέρω συνεργασία για να διασφαλιστεί η υγεία και η ασφάλεια του πλανήτη μας.