Περιβαλλοντικοί Φορείς καλούν το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για την εφαρμογή της νομοθεσίας σχετικά με την προστασία των καρχαριών και των σαλαχιών στην Ελλάδα.

Αθήνα, 27η Απριλίου 2021

Ακόμα ένα δυσάρεστο περιστατικό αλίευσης, πώλησης και επίδειξης Λευκού Καρχαρία σημειώθηκε, στην Μεσόγειο αυτή τη φορά στην Ελλάδα, στο νησί της Νάξου. Τα περιστατικά αυτά έρχονται να συμπληρώσουν  τα πολλαπλά περιστατικά αλίευσης και εκφόρτωσης Λευκών Καρχαριών στην Μεσόγειο αλλά και τα πολλαπλά περιστατικά παράνομης αλίευσης προστατευόμενων ειδών καρχαριών και σαλαχιών στην Ελλάδα.

Ο λευκός καρχαρίας περιλαμβάνεται – μαζί με άλλα προστατευόμενα είδη καρχαριών και σαλαχιών – στο Παράρτημα II του πρωτοκόλλου «σχετικά με τις περιοχές ειδικής προστασίας και βιοποικιλότητας στη Μεσόγειο» της Σύμβασης της Βαρκελώνης, όπου ρητά «η αλίευση, η διατήρηση επί σκάφους, η μεταφόρτωση, η εκφόρτωση, η μεταφορά, η αποθήκευση και η πώληση ή η έκθεση προς πώληση αυτού του είδους απαγορεύονται αυστηρά» από το Ενωσιακό δίκαιο, σύμφωνα με τους Κανονισμούς 2015/2102 (άρθρο 16ι) και 2019/1241 (Παράρτημα I).

Ο λευκός καρχαρίας, Carcharodon carcharias (Linnaeus, 1758), αποτελεί ένα από τα πλέον εμβληματικά είδη των ωκεανών μας, καθώς και το μεγαλύτερο σε μέγεθος ψάρι-θηρευτή σε παγκόσμιο επίπεδο. Δυστυχώς, σύγχρονα διηγήματα, περιγραφές και ιστορίες που παρουσιάζονται συστηματικά σε ευρύ φάσμα των Μ.Μ.Ε. έχουν προσδώσει μια άκρως αρνητική φήμη στο είδος, διαδίδοντας μια πλασματική εικόνα του λευκού καρχαρία ως ένα αδίστακτο και αδηφάγο θηρευτή.

Ο μεσογειακός πληθυσμός του λευκού καρχαρία έχει κατηγοριοποιηθεί ως «Κρισίμως Κινδυνεύων» (critically endangered, CR) σύμφωνα με την Κόκκινη Λίστα των Απειλούμενων Ειδών της IUCN, εξαιτίας της δραματικής μείωσης του πληθυσμού του τα τελευταία 50 χρόνια στη Μεσόγειο, η οποία κυμαίνεται μεταξύ 52 έως και 96% σε μερικές περιοχές.

Παρότι στη Μεσόγειο το είδος δεν αποτελεί στόχο της αλιείας, καταλήγει συχνά ως παρεμπίπτον αλίευμα σε διάφορους τύπους αλιευτικών εργαλείων, όπως το παραγάδι, η τράτα βυθού και τα κυκλικά δίχτυα (γρι-γρι), τα οποία συνιστούν την κύρια απειλή για τον ήδη μειωμένο πληθυσμό του. Αν και είναι πολύ πιθανό ότι τα συγκεκριμένα άτομα αλιεύτηκαν ως παρεμπίπτοντα, οι αλιείς υποχρεούνται, σε κάθε περίπτωση, να τα απελευθερώνουν ζωντανά.

Κρίνεται ιδιαιτέρως σημαντικό οι αρμόδιες αρχές να εποπτεύουν τέτοια περιστατικά, λαμβάνοντας υπόψη το ισχύον καθεστώς προστασίας του συγκεκριμένου είδους, καθώς και το γεγονός ότι τέτοιου είδους μη στοχευμένες αλιεύσεις ενδέχεται να πυροδοτήσουν την ανάπτυξη του παράνομου εμπορίου. Κάτι τέτοιο θέτει σε κίνδυνο την επιβίωση του λευκού καρχαρία· ένα είδος το οποίο χαρακτηρίζεται από χαμηλό αναπαραγωγικό ρυθμό και ρυθμό ανάπτυξης, μακρά διάρκεια ζωής και είναι άκρως μεταναστευτικό.

Κάνουμε έκκληση στην ελληνική πολιτεία και ειδικά τις αρμόδιες υπηρεσίες να αυξήσουν τους ελέγχους και να εφαρμόσουν την ισχύουσα εθνική (Π.Δ. 67/1981) και ενωσιακή νομοθεσία για προστατευόμενα είδη καρχαριών και σαλαχιών, αλλά και να υλοποιήσουν τα αντίστοιχα μέτρα προστασίας που επιβάλλουν οι Διεθνείς Συνθήκες, τις οποίες η Ελλάδα έχει κυρώσει με νόμο. Παράλληλα, τονίζουμε πως πρέπει άμεσα να ενεργοποιηθεί και να λειτουργήσει το Τμήμα Πραγματοποίησης Ελέγχων της Διεύθυνσης Ελέγχου Αλιευτικών Δραστηριοτήτων και Προϊόντων, της Γενικής Διεύθυνσης Αλιείας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων που σύμφωνα με το Π.Δ. 97/2017 (ΦΕΚ Α’ 138/15.09.2017) αποτελεί το μοναδικό όργανο με δικαιοδοσία για ελέγχους σε ιχθυαγορές, ιχθυοπωλεία και λιανικό εμπόριο, ώστε να υπάρχει και δεύτερη γραμμή ελέγχου για την εμπορία και διακίνηση προστατευόμενων ειδών καρχαριών και σαλαχιών.

Καλούμε, επιπλέον, όλες τις Μεσογειακές χώρες να συνεργαστούν για την εφαρμογή των σχετικών αποφάσεων και νομοθεσιών.

Παράλληλα, παραμένει η ανάγκη για εκπαίδευση και ενημέρωση των αλιέων, των εμπλεκόμενων φορέων, των πολιτών αλλά και των δημοσιογράφων και των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης σχετικά με τη σημασία και το καθεστώς προστασίας αυτού του μοναδικού θαλάσσιου είδους, το οποίο αποτελεί είδος «ομπρέλα» για την προστασία των Μεσογειακών οικοσυστημάτων.

Σχετικές νομοθεσίες για την προστασία του λευκού καρχαρία στη Μεσόγειο

Παράρτημα ΙΙ της Σύμβασης CITES σχετικά με το διεθνές εμπόριο ειδών της αυτοφυούς χλωρίδας και άγριας πανίδας που απειλούνται με εξαφάνιση

Παράρτημα I και ΙΙ της Σύμβασης της Βόννης για τη διατήρηση των αποδημητικών ειδών που ανήκουν στην άγρια πανίδα

Παράρτημα IΙ της Σύμβασης της Βέρνης για τη διατήρηση της άγριας ζωής και του φυσικού περιβάλλοντος της Ευρώπης.

Κανονισμός (ΕΕ) 2019/1241 (Παράρτημα I) σύμφωνα με τον οποίο απαγορεύεται η αλίευση, η διατήρηση επί σκάφους, η μεταφόρτωση, η εκφόρτωση, η αποθήκευση, η πώληση, η έκθεση ή προσφορά προς πώληση του λευκού καρχαρία σε όλα τα ενωσιακά ύδατα.

Κανονισμός (ΕΕ) 2015/2102 (άρθρο 16ι) σύμφωνα με τον οποίο απαγορεύεται η διατήρηση επί σκάφους, η μεταφόρτωση, η εκφόρτωση, η μεταφορά, η αποθήκευση, η πώληση ή η έκθεση λευκού καρχαρία στη περιοχή της Συμφωνίας της ΓΕΑΜ.

Για περισσότερες πληροφορίες iSea, Περιβαλλοντική Οργάνωση για την Προστασία των Υδάτινων Οικοσυστημάτων, info@isea.com.gr

Το κοινό δελτίο τύπου συνυπογράφεται από τους παρακάτω φορείς και οργανώσεις:

Naxos island wildlife protection

Πανελλαδική Φιλοζωική και Περιβαλλοντική Ομοσπονδία (Π.Φ.Π.Ο.)

All For Blue

Sea Shepherd Greece

ΑΡΙΩΝ, Ερευνητικό Κέντρο Διάσωσης και Περίθαλψης Κητωδών

ΟΖΟΝ

Οργάνωση Γη

The Green Tank

Mediterranean Institute for Nature and Anthropos (MedINA)

MOm/Εταιρεία για τη Μελέτη και Προστασία της Μεσογειακής Φώκιας

Aegean Rebreath

MEDASSET, Μεσογειακός Σύνδεσμος για την Προστασία των Θαλάσσιων Χελωνών

Δράση για την Άγρια Ζωή

Αλκυόνη – Aegean Wildlife Hospital

Η ΕΝΩΣΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΦΥΣΙΚΟΥ και ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΚΟΥ – ΠΑΤΡΑΙΚΟΥ ΚΟΛΠΟΥ “Ο ΝΗΡΕΑΣ ”

Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης

Επιστημονικό Σωματείο “Σύλλογος Πτυχιούχων Ωκεανογράφων και Θαλασσίων Βιοεπιστημόνων Ελλάδας” (ΣΠΩΘΒΕ)

Dive in Action

WWF Ελλάς

ΑΡΧΕΛΩΝ Σύλλογος για την Προστασία της Θαλάσσιας Χελώνας

Πρόγραμμα Συμμαχία για Συμβίωση ΙΙ

Environmental Organisations call on the Ministry of Rural Development and Food to implement the legislation on the protection of sharks and rays in Greece.

Athens, 27th of April 2021

Another unfortunate incident of catching, selling and displaying a Great White Shark, occurred in the Mediterranean, this time in Greece, on the island of Naxos. This incident complements the growing catalogue of illegal fishing of protected sharks and rays in the Mediterranean and in Greece.

The Great White Shark, Carcharodon carcharias (Linnaeus, 1758) is one of the most iconic animals of our oceans and the world’s largest known predatory fish. Unfortunately, contemporary narratives widely presented in popular media, Unfortunately, contemporary narratives widely presented in popular media regularly misrepresent this fascinating species.

Currently, the Mediterranean White Shark population is listed as Critically Endangered in the IUCN Red List of Threatened Species due to the dramatic decline of its population in the last 50 years: declining from 52% to up to 96% in some regions.

Great White Sharks are included – together with 23 other species of sharks and rays- in Annex II of the Barcelona Convention Protocol concerning Specially Protected Areas and Biological Diversity in the Mediterranean. Annex II species “..shall not be retained on board, transhipped, landed, transferred, stored, sold or displayed or offered for sale.” In accordance with Recommendation 42/2018/2 of the General Fisheries Commission for the Mediterranean (GFCM). In addition, as an EU Member State, Greek Fisheries are subject to Regulations 2015/2102 (Article 16j) and 2019/1241 (Annex I).

While there are no targeted fisheries for the species in the Mediterranean, bycatch in different fishing gears, like the pelagic longlines, bottom trawls and purse seines are the most prevalent threat for White Sharks’ collapsing population. All effort should be made to release bycatch of White Sharks.

It is particularly important that Greek Fisheries Authorities pay close attention to such incidents, taking into account the existing protection and conservation status of the species, and the fact that such accidental captures could allow the development of an illegal market. This could threaten the survival of the Great White Shark, a species that exhibits low reproductive and growth rates, long lifespan and a highly migratory nature.

We urge the Greek State to increase controls and enforce the existing national (PD 67/1981) and EU legislation regarding the protected species of sharks and rays, but also to undertake the corresponding protection measures imposed by the International Conventions, of which Greece is a signatory party. At the same time, we emphasize that the Audit Department of the Directorate of Control of Fishery Activities and Products, of the General Directorate of Fisheries of the Ministry of Rural Development and Food, must be activated and operate, as according to the P.D. 97/2017 (Government Gazette A ‘138 / 15.09.2017) is the only body with jurisdiction for controls in fish markets, fish shops and retail trade, so that there is a second control line for the trade of protected species of sharks and rays.

In addition, we call on all Mediterranean countries to work together to implement existing decisions and legislation. At the same time, there remains the need to educate and inform fishermen, stakeholders, citizens as well the media about the importance and status of protection of this iconic marine species, extremely important for the balance of Mediterranean ecosystems.

Applied legislations for the protection of the Great White Sharks in the Mediterranean

Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora (CITES), inclusion in Appendix II (Species threatened with extinction)

Convention on the Conservation of Migratory Species of Wild Animals (CMS), such as the inclusion as a “protected species” in Appendix II (Migratory species conserved through Agreements)

EU: Council Regulation (EU) 2019/1241, in Annex I (prohibition to fish for, retain on board, tranship, land, store, sell, display or offer for sale, as referred to in Article 10(2)) in all waters

EU: Regulation (EU) 2015/2102 of the European Parliament and of the Council – transposition of GFCM/42/2018/2 into EU Regulations applicable to the EU Fleet in the Mediterranean.

COMMISSION IMPLEMENTING DECISION (EU) 2016/1251 in Table 1D (Species to be monitored under protection programmes in the Union or under international obligations)

Law on Fisheries n.64/2012 – amended on April 2020 by Ministry of Agriculture and Rural Development in Albania

Israel: protected since 2005

Italy: 1992, law on wildlife protection n.150/1992.

Official Gazette of Montenegro No. 26/15

Official Gazette of Montenegro No. 76/06

Spain: Real Decreto 139/2011 Listado de Especies Silvestres en Régimen de Protección Especial y del Catálogo Español de Especies Amenazadas

Slovenia: Decree on the protected free-ranging animal species (UL RS 46/04)

For more information please contact: iSea, Environmental Organisation for the Preservation of the Aquatic Ecosystems, info@isea.com.gr

The Press Release is supported by:

Naxos island wildlife protection

Panhellenic Animal Welfare & Environmental Federation

All For Blue

Sea Shepherd Greece

ARION-Cetacean Rescue and Rehabilitation Research Center

ΟΖΟΝ

Organization Earth

The Green Tank

Mediterranean Institute for Nature and Anthropos (MedINA)

MOm/Hellenic Society for the Study and Protection of the Monk Seal

Aegean Rebreath

MEDASSET-Mediterranean Association to Save the Sea Turtles

Action for Wildlife

Alkioni – Aegean Wildlife Hospital

ASSOCIATION FOR THE PROTECTION OF THE NATURAL AND CULTURAL ENVIRONMENT OF THE CORINTHIAN – PATRASIAN GULF “O NIREAS”

Hellenic Society for the Protection of Nature (HSPN)

Hellenic Graduates’ Association of Department of Marine Sciences (HGADMS)

Dive in Action

Hellenic oceanographers’ association

WWF Greece

ARCHELON Τhe Sea Turtle Protection Society of Greece

Project Alliance for Survival II