Με επιστολή της, που κοινοποιείται σε Α) Υπουργείο Δικαιοσύνης Β) ΥΠΑΑΤ τμήμα ΚΑΦΕ Γ) Ένωση Ελλήνων Δικαστών Δ) Ένωση Ελλήνων Εισαγγελέων, η Ομοσπονδία ζητά αλλαγές στην ποινική νομοθεσία για θέματα σοβαρών κακοποιήσεων ζώων με αφορμή τις δίχως τελειωμό κτηνωδίες που λαμβάνουν χώρα στον τόπο μας, οι οποίες κατά το πλείστον μένουν ατιμώρητες.
Παρακαλούμε διαβάστε με προσοχή τις θέσεις και προτάσεις της Π.Φ.Π.Ο.
Θέμα: «Αλλαγές στην ποινική νομοθεσία για θέματα σοβαρών κακοποιήσεων ζώων»
Αξιότιμοι κύριοι και κυρίες,
Όπως όλοι γνωρίζουμε σκοπός της ποινικής διαδικασίας είναι – εκτός της τιμωρίας του παραβάτη που διέπραξε κάποιο αδίκημα – και η αποτροπή διάπραξης νέων εγκλημάτων υπό την έννοια του παραδειγματισμού και της αποθάρρυνσης άλλων επίδοξων εγκληματιών.
Σύμφωνα με τον Πρωταγόρα η τιμωρία θα πρέπει να λειτουργεί ως ανασταλτικός παράγοντας και ως μέσο παραδειγματισμού, τόσο για εκείνους που έκαναν κάποια άδικη πράξη, όσο και για εκείνους που θα δουν τις συνέπειες που προκύπτουν για εκείνον που αδικεί, ενώ κατά τον Ιταλό εγκληματολόγο Τσεζάρε. Μπεκαρία, σκοπός της ποινής δεν είναι η εκδίκηση, αλλά ο σωφρονισμός αυτού που διέπραξε το αδίκημα και ο παραδειγματισμός των άλλων.
Άρα, ο σκοπός της ποινής είναι η πρόληψη υπό δύο έννοιες: γενική πρόληψη δηλαδή ν’ αποτρέψει πολλούς άλλους από το να θελήσουν ν’ αδικήσουν και ειδική πρόληψη, να αποτρέψει, δηλαδή, το συγκεκριμένο άτομο από το να ξαναεγκληματήσει.
Κατά την εξέλιξη του Ποινικού μας Κώδικα και της Ποινικής Δικονομίας, παρατηρείται μία τάση να αποφεύγεται η φυλάκισή του καταδικασθέντα και ο εγκλεισμός στη φυλακή να επιλέγεται ως έσχατο μέσο, μόνον για πραγματικά σοβαρά αδικήματα και μόνον εφόσον αυτός δεν συγκεντρώνει τις προϋποθέσεις για να λάβει αναστολή ή για να μετατραπεί η ποινή του σε χρηματική.
Ως γνωστόν, σχετικά με το ποιος δικαιούται να λάβει αναστολή της ποινής του, ο Νόμος διακρίνει δύο βασικές περιπτώσεις :
1. Όταν η ποινή φυλάκισης, που επιβάλλεται, είναι μέχρι 3 έτη και
2. Όταν η ποινή φυλάκισης είναι από 3 έως 5 έτη (που είναι και το ανώτατο όριο).
Και στις 2 περιπτώσεις, κοινή προϋπόθεση είναι ο καταδικασθείς, είτε να έχει λευκό ποινικό μητρώο, είτε να έχει προηγούμενες καταδίκες, οι οποίες αθροιστικά να μην υπερβαίνουν το ένα έτος. Βέβαια στο Δικαστήριο δίνεται και η διακριτική ευχέρεια, να μη δώσει αναστολή, εφόσον αιτιολογημένα κρίνει ότι επιβάλλεται η εκτέλεση της ποινής, ευχέρεια της οποίας γίνεται χρήση σχετικά σπάνια.
Με τον νόμο 4039/2012 επήλθε μία τομή στο θέμα της κακοποίησης των ζώων, υπό την έννοια ότι τα εν λόγω αδικήματα αναβαθμίστηκαν σε βαριά πλημμελήματα με προβλεπόμενη ποινή φυλάκισης 1 έως 5 χρόνια και χρηματική ποινή 5.000 έως 15.000 ευρώ.
Θεωρήσαμε ότι η σημαντική αυτή εξέλιξη με την αυστηροποίηση των ποινών θα οδηγούσε σε μείωση των κακοποιήσεων των ζώων, δυστυχώς όμως διαψευστήκαμε καθόσον, όχι μόνο ουδεμία απολύτως μείωση παρατηρήθηκε, αλλά αντίθετα παρατηρήθηκε αύξηση των εν λόγω αδικημάτων, γεγονός που μας οδηγεί στην σκέψη ότι επιβάλλεται να ληφθούν περαιτέρω μέτρα από την Πολιτεία για την αντιμετώπιση αυτών των αδικημάτων που προσβάλλουν βάναυσα κάθε έννοια πολιτισμού και εκθέτουν διεθνώς την χώρα μας.
Σύμφωνα με την ολλανδική φιλοζωική οργάνωση Dierenhulp η χώρα μας κατέχει ντροπιαστική πρωτιά στη λίστα των δέκα χωρών με τις περισσότερες κακοποιήσεις ζώων (με δεύτερη την Ισπανία και τρίτη την Ολλανδία).
Ένας παράγοντας που πιστεύουμε ότι συμβάλλει στην διατήρηση αυτού του απεχθούς φαινομένου είναι και το γεγονός ότι τα Ελληνικά Δικαστήρια επιδεικνύουν μία «ανοχή», υπό την έννοια ότι οι επιβαλλόμενες ποινές σε δράστες τέτοιων εγκλημάτων είναι ιδιαίτερα χαμηλές και πάντα προς τα κατώτερα όρια του νόμου, ενώ παράλληλα το 99% αυτών των επιβαλλομένων ποινών είναι πάντα με αναστολή (πολλές φορές ως γνωστόν και μόνο με την δήλωση του δράστη ότι δεν έχει καταδικαστεί για άλλο αδίκημα) και ποτέ δεν οδηγούνται οι καταδικασθέντες στην φυλακή.
Μάλιστα, στην ιδιαιτέρως σημαντική για την προστασία των ζώων στη χώρα μας πρώτη και μοναδική επιβολή ποινής χωρίς αναστολή που επέβαλε το τριμελές πλημμελειοδικείο Σερρών σε κηδεμόνα ζώου που το έδεσε και το έσερνε πίσω από το αυτοκίνητό του (ένας χρόνος φυλάκιση και 5.000 ευρώ πρόστιμο ) δόθηκε ιδιαίτερη δημοσιότητα στα ΜΜΕ και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, γεγονός που αποδεικνύει την ιδιαίτερη βαρύτητα που αποδίδει η ελληνική κοινή γνώμη στα αδικήματα κατά των ζώων.
Ένα εξ ίσου σοβαρό θέμα που ανακύπτει στις υποθέσεις κακοποιήσεων ζώων, όχι βέβαια πολύ συχνά, αλλά αρκετά, ώστε να μην εξελίσσεται γρήγορα η ποινική διαδικασία, αποτελεί το γεγονός ότι κάποιοι εισαγγελείς δεν εφαρμόζουν την αυτόφωρη διαδικασία, αν και ο εντοπισμός και η σύλληψη των δραστών γίνεται μέσα στα πλαίσια του αυτοφώρου, αλλά τους παραπέμπει να δικαστούν σε τακτική δικάσιμο.
Η επιεικής αυτή αντιμετώπιση των δραστών εκ μέρους της δικαιοσύνης υποβαθμίζει οπωσδήποτε την σοβαρότητα του αδικήματος, συντείνει στην διατήρηση της επικρατούσας νοοτροπίας ότι «ζώο είναι δεν πειράζει» και δημιουργεί την αίσθηση μιάς ήσσονος σημασίας εγκληματικής συμπεριφοράς.
Εν γένει, διακρίνουμε μια καθαρά «διεκπεραιωτική» τάση αντιμετώπισης αυτών των εγκλημάτων εκ μέρους των Ελληνικών Δικαστηρίων, χωρίς εμβάθυνση στα αίτια που τα προκαλούν και κυρίως με ποινές που χαρακτηρίζονται από υπερβολική επιείκεια, ακόμα και σε περιπτώσεις που δεν δικαιολογείται (πχ περίπτωση Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Σερρών που επέβαλε ποινή 8 μηνών με αναστολή σε άτομο που σκότωσε αναίτια χτυπώντας με ξύλο ένα αδύναμο αδέσποτο σκυλί ).
Ένας ακόμα υποβαθμιστικός παράγοντας της όλης ποινικής διαδικασίας θεωρούμε ότι αποτελεί και η μη θεσμοθέτηση της δυνατότητας των φιλοζωικών σωματείων και ομοσπονδιών να συμμετέχουν στις σχετικές δίκες ως πολιτική αγωγή, προς υποστήριξη της κατηγορίας και μόνο.
Καταλήγουμε δηλαδή σε μία κατάσταση με «εγκλήματα χωρίς τιμωρία», αφού επί της ουσίας οι δράστες ξέρουν ότι και να δικαστούν θα πάρουν μία σχετικά μικρή ποινή με αναστολή και ότι θα συνεχίσουν «σαν μη τρέχει τίποτα», αφού ούτε σοβαρή τιμωρία υπάρχει, ούτε και παραδειγματισμός προς άλλους επίδοξους εγκληματίες.
Πώς όμως η Πολιτεία θα .αντιμετωπίσει – εφόσον βέβαια το επιθυμεί πραγματικά – αυτή την λαίλαπα των εκατοντάδων ανά την Ελλάδα άγριων κακοποιήσεων ζώων, τη στιγμή που είναι προφανές ότι 2,5 χρόνια μετά την αλλαγή της νομοθεσίας δεν επήλθε στο ελάχιστο το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα της μείωσης αυτών των αδικημάτων;
Ως γνωστόν η Πολιτεία, για κάποια αδικήματα στα οποία θέλει να δώσει ιδιαίτερη βαρύτητα και έχουν να κάνουν με προσβολή σημαντικών κοινωνικών αγαθών ή θεωρούνται ιδιαίτερα βίαια για την ελληνική κοινωνία και για τα οποία θεωρεί ότι οι υπάρχουσες ποινές δεν επαρκούν για να τα αποτρέψουν στο μέλλον, έχει θεσμοθετήσει αυστηρότερα μέτρα όπως την μη αναστολή των ποινών (π.χ. δράστες ρατσιστικών εγκλημάτων, εγκλήματα βίας στα γήπεδα, περιπτώσεις κατά τις οποίες οι δράστες δεν έχουν το δικαίωμα εξαγοράς της ποινής τους ή αναστολής και φυλακίζονται ).
Με την ευκαιρία θέτουμε σε γνώση σας κάποια στατιστικά στοιχεία, σχετικά με αυτούς που κακοποιούν ζώα. Από όσους έχουν κακοποιήσει ζώο, το 99% έχουν καταδικαστεί και για άλλα εγκλήματα. Το δε 100% από αυτούς έχουν διαπράξει σεξουαλικά εγκλήματα και το 61,5% έχουν επιτεθεί και σε άνθρωπο.( Clarke, J. P. 2002)
Με βάση όλα τα προεκτιθέμενα ζητούμε να ληφθούν ανάλογα μέτρα, να χαρακτηρισθούν ως «ιδιώνυμα» τα ιδιαίτερα βίαια εγκλήματα κατά των ζώων, που υποδηλώνουν πέραν κάθε αμφιβολίας και βιαιότητα χαρακτήρα των δραστών, η ποινή να μην αναστέλλεται και να οδηγούνται οι δράστες στην φυλακή ως μοναδικό μέσο σωφρονισμού, τόσο των ιδίων όσο και άλλων επίδοξων εγκληματιών.
Προτείνουμε όπως συμπληρωθεί η σχετική διάταξη (άρθρο 20 ν. 4039/2012) με το ακόλουθο εδάφιο « Αποτελεί επιβαρυντική περίπτωση και δεν επιτρέπεται η μετατροπή της στερητικής της ελευθερίας ποινής σε χρηματική ούτε χορηγείται αναστολή εκτέλεσης της ποινής σε περίπτωση που ο δράστης κατά την τέλεση των πιο πάνω πράξεων επέδειξε ιδιαίτερη βιαιότητα ή βαναυσότητα ή χρησιμοποίησε όπλο ή κάθε άλλου είδους μέσο, ικανό και πρόσφορο να προκαλέσει κίνδυνο για τη ζωή και τη σωματική ακεραιότητα ζώου ή και ανθρώπου».
Επίσης, ζητούμε να θεσμοθετηθεί η δυνατότητα παράστασης των νομίμως λειτουργούντων φιλοζωικών σωματείων, ενώσεων και ομοσπονδιών ως πολιτική αγωγή ενώπιον των ποινικών Δικαστηρίων για τα αδικήματα σε βάρος των ζώων, για την υπεράσπιση της κατηγορίας και μόνο, κατά το πρότυπο της κυνηγετικής Ομοσπονδίας, στην οποία ο νόμος αναγνωρίζει τι δικαίωμα παράστασης πολιτικής αγωγή στα αδικήματα της λαθροθηρίας.
Σας παρακαλούμε να δώσετε ιδιαίτερη προσοχή στις προτάσεις και θέσεις μας επί του θέματος και αναμένουμε την τοποθέτησή σας επί των προτάσεων μας αυτών.
Με τιμή
Πανελλαδική Φιλοζωική και Περιβαλλοντική Ομοσπονδία (50 Σωματεία)και
Πανελλαδική Συντονιστική Επιτροπή 115 Ζωοφιλικών Σωματείων