Η απαίτηση απομάκρυνσης του σκύλου από την παραλία και η απόδοση προστίμου από Λιμενικό ή Αστυνομικό όργανο είναι παράβαση καθήκοντος τονίζει η κ. Βάσω Τάκη! Διαβάστε με πολύ προσοχή το κείμενο που ακολουθεί!!!
Περαιτέρω, από άποψη νομολογίας, έχουν εκδοθεί δύο εκ διαμέτρου αντίθετες δικαστικές αποφάσεις, η εφετειακή 2130/2003 του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών και η 175/2005 του Αρείου Πάγου, η οποία αναίρεσε την προηγούμενη, με αφορμή την περίπτωση μιας γυναίκας, η οποία, εν έτει 2000, είχε υποπέσει στο μέγα ολίσθημα να βάλει τον μικρόσωμο σκύλο της στη θάλασσα σε μη οργανωμένη παραλία της περιοχής Σουνίου, αρνούμενη στη συνέχεια να τον απομακρύνει, παρά τις διαμαρτυρίες λουόμενου, ο οποίος φοβήθηκε μετάδοση ασθενειών και άσκησε εναντίον της αγωγή αποζημίωσης για προσβολή της προσωπικότητάς του.
Α) Κατ΄ αρχήν είναι απόλυτα ξεκάθαρο ότι οι παραλίες ανήκουν στην δικαιοδοσία των αστυνομικών και όχι των λιμενικών αρχών (άρθρο 3 παρ. 1 περ. β του ν.δ. 444/1970).
Σύμφωνα με την γνωμοδότηση του Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Σύρου κ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ Κ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ : «Αρμοδιότητα του Λιμενικού Σώματος για τη διενέργεια προανακριτικών και αστυνομικών πράξεων (σημείωση δική μου, η επιβολή τυχόν προστίμου στον ιδιοκτήτη του σκύλου συνιστά αστυνομική πράξη) υφίσταται στους λιμένες και στις χερσαίες ζώνες αυτών, αυτή δε, επεκτείνεται και στις παραλίες, για τις οποίες γίνεται λόγος στο άρθ. 3 παρ. 1 περ. β’, στις οποίες δηλαδή διενεργούνται εργασίες οι οποίες είναι συναφείς με τη λειτουργία των λιμένων και όχι σε οποιαδήποτε άλλη παραλία. Σε οποιαδήποτε άλλη παραλία, αρμόδια είναι η κατά τόπο αστυνομική αρχή, εξαιρουμένων βέβαια των περιπτώσεων που διενεργούνται οι εργασίες, οι οποίες προβλέπονται στην παρ. 4 του άρθρου 3, οπότε ο εν λόγω χώρος εξομοιώνεται με λιμένα και χερσαία ζώνη λιμένα, ιδρυόμενης σ’ αυτήν την περίπτωση σχετικής αρμοδιότητας του Λιμενικού Σώματος.»
Επομένως, οι τόποι αρμοδιότητας του Λιμενικού, όπως αυτοί καθορίζονται από το νόμο, αφορούν την θαλάσσια περιοχή, τους λιμένες και τις χερσαίες ζώνες των λιμένων και ΟΧΙ τις παραλίες εν γένει και επομένως, το τυχόν πρόστιμο στις παραλίες πρέπει να το κόψει η αστυνομία (και η δημοτική), εκτός εάν σε κάποιο τόπο δεν υπάρχει αστυνομία (πχ κάποια νησιά), οπότε το κόβει η λιμενική αστυνομία.
Β) Στη συνέχεια πρέπει να γίνει διάκριση ανάμεσα στην κυκλοφορία του σκύλου σε παραλία λουομένων και στο μπάνιο του σκύλου στη θάλασσα.
Σύμφωνα με τον ν. 4039/2012 (καθώς και κατά τον προϊσχύοντα 3170/2003) επιτρέπεται ο περίπατος του σκύλου σε κοινόχρηστους υπαίθριους χώρους, αρκεί να μην κυκλοφορεί ελεύθερος και να γίνεται ο περίπατος πάντα με συνοδό (άρθρο 5 παρ. 3). Ο σκύλος μας μπορεί να μας ακολουθεί σε κάθε υπαίθριο κοινόχρηστο χώρο, άρα και στις παραλίες, οργανωμένες και μη, αρκεί να είναι πάντα συνοδευόμενος και να έχουμε μαζί το βιβλιάριο υγείας του για να αποδείξουμε ότι είναι εμβολιασμένος αν μας ζητηθεί.
Όσον αφορά την περιβόητη εγκύκλιο Μ.Φ. 3111.10/1/93/20-05-93 της Διεύθυνσης Λιμενικής Αστυνομίας του ΥΠΕΝ, η οποία επαναλαμβάνεται και στη νεότερη υπ΄ αριθμ. πρωτ. Μ.Φ. 2119.4/3/06/16-06-2006 και σύμφωνα με την οποία «…Στην περίπτωση κατά την οποία σε μία τοποθεσία ή παραλία (στην οποία δεν παρευρίσκονται την δεδομένη χρονική στιγμή λουόμενοι) κυκλοφορεί ιδιοκτήτης ζώου μαζί με αυτό ή ο εν λόγω προβαίνει στο λούσιμο του ζώου, τότε ο ιδιοκτήτης δεν διαπράττει παράβαση. Εάν όμως στην ίδια τοποθεσία καταφθάσουν λουόμενοι, τότε ο ιδιοκτήτης οφείλει, είτε να το απομακρύνει από την τοποθεσία αυτή, είτε να το διατηρήσει ασφαλισμένο σε απόσταση από τους λουόμενους τέτοια που να μην παρενοχλούνται αυτοί προκειμένου να μην διαπράττει την ανωτέρω παράβαση», αυτή δεν ισχύει κατά το μέρος που μιλαει για άμεση απομάκρυνση των σκύλων από την παραλία άμα τη εμφανίσει λουομένων , καθόσον ο νόμος υπερισχύει της εγκυκλίου.
Εάν παρ΄ όλα αυτά, κάποιο αρμόδιο αστυνομικό ή λιμενικό όργανο κόψει πρόστιμο για μη απομάκρυνση του σκύλου από την παραλία, τότε μπορεί να διωχθεί για παράβαση καθήκοντος, είναι δε πολύ πιθανό, εάν κάποιος προσφύγει στα διοικητικά δικαστήρια κατά του προστίμου που θα του επιβληθεί, να δικαιωθεί όταν φτάσει η υπόθεση στο Συμβούλιο της Επικρατείας, επικαλούμενος αντισυνταγματικότητα, παράβαση νόμου κλπ.
Γ) Το πρόβλημα επομένως δεν είναι η κυκλοφορία και παρουσία των σκύλων στις παραλίες, αλλά το επιτρεπτό ή μη να μπαίνουν τα σκυλιά στη θάλασσα .
Η γενική άποψη που έχει επικρατήσει είναι ότι στην περίπτωση αυτή εφαρμόζεται το άρθρο 230 § 1 περ. ζ του αναχρονιστικού (ισχύει από το 1978) Γενικού Κανονισμού Λιμένα Λαυρίου, κατά τον οποίο απαγορεύεται η κυκλοφορία ζώων, καθώς και το λούσιμο αυτών σε χώρους λουομένων, άποψη που έχει δεχτεί και ο Άρειος Πάγος (πιο πάνω απόφαση). Οι παραβάτες τιμωρούνται με πρόστιμο από 50 έως 150 ευρώ. Σημειωτέον ότι η ως άνω διάταξη για την απαγόρευση ζώων στις παραλίες αφορά μόνο τον Γενικό Κανονισμό Λιμένος Λαυρίου και τον χώρο ευθύνης του και μόνο κατ΄ αναλογία μπορεί να γίνει δεκτή η εφαρμογή του και στις άλλες ελληνικές παραλίες.
Από εκεί και πέρα είναι θέμα ερμηνείας του τι θεωρείται χώρος λουομένων. Σύμφωνα με τις παραπάνω εγκυκλίους, η ύπαρξη λουομένων σε μία θαλάσσια περιοχή αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τον χαρακτηρισμό της περιοχής αυτής ως χώρου λουομένων και την ως εκ τούτου, εφαρμογή της απαγόρευσης της ως άνω διάταξης για τον χώρο αυτό, με άλλα λόγια όλες οι ελληνικές παραλίες είναι εν δυνάμει χώροι λουομένων. Στο πυρ το εξώτερο δηλ. οι φιλόζωοι πολίτες που θέλουν να απολαύσουν το μπάνιο τους και τις διακοπές τους παρέα με τον πιστό τους φίλο, άντε να βρούμε καμιά έρημη βραχονησίδα που να μην πατάει το πόδι του λουόμενος (!). Και πάλι όμως δεν μπορείς να είσαι ήσυχος γιατί εάν εμφανισθεί έστω και ένας υστερικός λουόμενος που φοβάται ότι θα μολυνθεί από το σκύλο, δεν επιτρέπεται να μπει ο σκύλος στη θάλασσα.
Παρά ταύτα, οι δικαστές του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, δικάζοντας την έφεση στην υπόθεση της ως άνω γυναίκας, έκριναν (ορθώς) ότι στις μη οργανωμένες παραλίες μπορεί ο καθένας να απολαμβάνει το μπάνιο του με τον σκύλο του και προχωρώντας στη συνέχεια σε συσταλτική ερμηνεία της παραπάνω διάταξης του Γενικού Κανονισμού Λιμένα Λαυρίου, έκριναν ως χώρο λουομένων όχι όλες τις περιοχές των ακτών που είναι προσιτές για θαλάσσια μπάνια, αλλά μόνον εκείνες που έχουν λουτρικές εγκαταστάσεις. Δυστυχώς αυτή η άποψη κατέπεσε στον Άρειο Πάγο.
Συνοψίζοντας, επιτρέπεται η παρουσία και ο περίπατος σκύλων στις παραλίες αρκεί να συνοδεύεται, επιτρέπεται να κάνετε μπάνιο στο σκύλο σας σε απομακρυσμένες παραλίες, εκτός εάν παραπονεθεί κάποιος λουόμενος και αρμόδιο όργανο βεβαίωσης της παράβασης είναι, για μεν την παρουσία και τον περίπατο του σκύλου στην παραλία η αστυνομία – εφόσον επιμένει παρά τον νόμο να βεβαιώσει παράβαση – για δε το μπανιο του σκύλου στη θάλασσα το λιμενικό.
Η πολυνομία που επικρατεί στο Ελληνικό Κράτος, δημιουργεί συχνά καταστάσεις σύγχυσης μεταξύ πολιτών και ελεγκτικών οργάνων, ώστε πολλές φορές δεν γνωρίζουν οι μεν τα δικαιώματά τους και οι δε τις υποχρεώσεις τους και γι αυτό πρέπει το οργανωμένο φιλοζωικό κίνημα να κινηθεί προς την κατεύθυνση πίεσης των αρμοδίων για την αλλαγή αυτού του αναχρονιστικού και θολού καθεστώτος σε σχέση με το επιτρεπτό ή μη της δυνατότητας χρήσης παραλιών και θαλασσών από φιλόζωους πολίτες με τα κατοικίδιά τους.
Βάσω Τάκη
Δικηγόρος – Μέλος της Πανελλαδικής Συντονιστικής Επιτροπής Φιλοζωικών Σωματείων.