Τα ποντίκια είναι τα πιο διαδεδομένα υποκείμενα των ιατρικών πειραμάτων. Επί δεκαετίες φάρμακα και θεραπείες έχουν δοκιμαστεί σε ποντίκια πριν δοκιμαστούν στον άνθρωπο. Όμως τελικά αποδεικνύεται ότι ήταν χάσιμο όχι μόνο χρόνου αλλά και δισεκατομμυρίων δολαρίων, ενώ τα βασανιστήρια και ο θάνατος αμέτρητων ζώων εντελώς άσκοπα.
Μια πρωτοποριακή μελέτη
Στις 11 Φεβρουαρίου 2013, οι ερευνητές δημοσίευσαν μια μελέτη στα Πρακτικά της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, η οποία καταδεικνύει ότι οι αντιδράσεις των ποντικιών στις φλεγμονώδεις παθήσεις δεν έχουν τίποτα κοινό με τις ανθρώπινες αντιδράσεις. Στην πραγματικότητα, όταν συγκρίθηκαν οι αντιδράσεις των δύο ειδών «τα αποτελέσματα φαίνεται να είναι τυχαία».
Μερικές από τις διαφορές, που αναφέρθηκαν από το CBS News, είναι ότι οι άνθρωποι είχαν παραπάνω από τρεις φορές περισσότερα επηρεασμένα γονίδια από τα ποντίκια και ότι εκδήλωσαν γενετικές αποκρίσεις μέχρι και έξι μήνες μετά τον τραυματισμό, ενώ τα γονίδια των ποντικιών επηρεάστηκαν για λίγες μόνο ημέρες.
Η μελέτη εξέτασε «σχεδόν 150 πιθανές θεραπείες για σοβαρή φλεγμονή» σε ποντίκια σε μια ευρεία ποικιλία φρικιαστικών πειραματικών μεθόδων. Για παράδειγμα, υποβάλανε τα ποντίκια σε εγκαύματα με καυτό νερό ή άνοιγαν την κοιλιά τους και τα «ανακούφιζαν» από ένα μεγάλο μέρος της παροχής αίματος. «Όλες αυτές οι πειραματικές θεραπείες ενώ έδειχναν πολλά υποσχόμενες στα ποντίκια, καμία τους δεν ήταν αποτελεσματική για τους ανθρώπους».
Η μελέτη επικεντρώθηκε σε «τρεις μείζονες αιτίες θανάτου», σύμφωνα με τους New York Times: «σηψαιμία, εγκαύματα και τραύματα». Οι μελετητές ισχυρίζονται ότι τα ευρήματά τους εγείρουν την πιθανότητα να είναι και τα υπόλοιπα πειράματα σε ποντίκια άνευ αξίας, συμπεριλαμβανομένων των νόσων που σχετίζονται με το ανοσοποιητικό σύστημα, όπως ο καρκίνος.
Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι οι επιστήμονες μόλις τώρα καταλήγουν στο συμπέρασμα αυτό και ότι δεν μπήκαν καν στον κόπο να θέσουν το ερώτημα μερικά δισεκατομμύρια δολάρια πριν. Το περιοδικό Slate αναφέρει ότι οι διαφορές μεταξύ του ανοσοποιητικού συστήματος ποντικών και ανθρώπων καθώς και οι φλεγμονώδεις αντιδράσεις ήταν προφανείς:
«Αν κάνετε ένεση σε έναν άνθρωπο με τη μέθοδο της απότομης στιγμιαίας έγχυσης βακτηρίων, μπορεί αυτός να ανεβάσει πυρετό. Οι παλμοί της καρδιάς πιθανόν να αυξηθούν όπως και ο ρυθμός της αναπνοής του. Αν αφεθεί η κατάσταση αυτή ανεξέλεγκτη, υπάρχει μια πιθανότητα το σώμα του να υποκύψει σε φλεγμονή και να πεθάνει».
Κάντε το ίδιο με το ποντίκι και εκείνο θα ανακάμψει. Για να σκοτωθεί το ποντίκι, «η σχετική δοσολογία θα πρέπει να αυξηθεί κατά ένα εκατομμύριο φορές».
Φαίνεται τελικά ότι οι επιστήμονες γαβγίζουν κάτω από λάθος δένδρο. Οι ερευνητές της μελέτης αυτής δύσκολα θα μπορέσουν να την δημοσιεύσουν καθώς οι συνάδερφοί τους εναντιώνονται στα πορίσματά τους.
Οι New York Times παραθέτοντας τον Δρ Mitchell Fink – έναν ειδικό στη σήψη στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, Λος Άντζελες – αναφέρουν ότι η μελέτη αυτή (στην οποία ο ίδιος δεν συμμετείχε) αλλάζει τελείως την πορεία των πειραματικών μεθόδων και ότι οι γιατροί που δεν συμμετείχαν στην έρευνα δήλωσαν ότι τα ευρήματα θα πρέπει να αλλάξουν την πορεία της έρευνας σε όλο τον κόσμο για ορισμένες περιπτώσεις.
Ή πάλι όχι. Το Slate καταλήγει στο συμπέρασμα ότι «απέχουμε πολύ από την Ημέρα της Κρίσης του Μεγάλου Ποντικού». Υποστηρίζει ότι οι ίδιοι οι ερευνητές «δεν έχουν κανένα συμφέρον να εγκαταλείψουν» τα ποντίκια ως τα βασικά πειραματικά μοντέλα, ακόμη και στο μετριοπαθές πεδίο των φλεγμονών.
Ο λόγος για αυτή την αδράνεια είναι ότι μια σειρά ποντικών έχει εκτραφεί πάνω από 90 χρόνια ώστε να είναι σχεδόν πανομοιότυπα μεταξύ τους. Αυτός είναι ο λόγος που η σειρά αυτή έχει «αποτέλεσει το αντικείμενο ενός εκατομμυρίου ερευνητικών εργασιών και θα αποτελέσει το αντικείμενο ενός εκατομμυρίου παραπάνω. Κανένας άλλος οργανισμός-πρότυπο δεν παρέχει περισσότερο βάθος και ευελιξία. Κανένας άλλος δεν είναι τόσο εξαιρετικά αποτελεσματικός».
Έτσι, οι ερευνητές κάνουν μια μικρή έκκληση για αλλαγή: «θα ήθελαν να ανεβάσουν τον πήχη για τα πειράματα στα ποντίκια που αποσκοπούν στη θεραπεία ανθρώπινων ασθενειών, ζητώντας από τους συναδέλφους να καταδείξουν πρώτα απ’ όλα εκείνο το γονίδιο ή μόριο που είναι κοινό στα ζώα και στους ανθρώπους. Αυτό το σημαντικό βήμα έχει αγνοηθεί για πολύ καιρό».
Και είναι εκπληκτικό: οι επιστήμονες έχουν διεξάγει πειράματα σε ποντίκια με την υποτιθέμενη πρόθεση της εφαρμογής των συμπερασμάτων στον άνθρωπο, χωρίς καν να ελέγξουν εάν οι άνθρωποι έχουν τα ίδια γονίδια ή μόρια με εκείνα που «συμμετέχουν» στο πείραμα. Είναι σαν οι επιστήμονες να έχουν εγκαταλείψει τη θεραπεία των ανθρώπων ως σκοπό της έρευνάς τους. Μήπως τώρα σκοπός τους είναι να εξασφαλίσουν χρηματοδότηση έτσι ώστε να συνεχίσουν να έχουν αντικείμενο εργασίας; Μήπως επιθυμούν επαγγελματική δόξα; Επιστήμη για την επιστήμη;
Ό,τι και αν έχουν βάλει στο κεφάλι τους, οι πειραματιστές των ζώων οφείλουν να το βιδώσουν ξανά στη θέση του σφιχτά. Όσο «εξαιρετικά αποτελεσματικά» και αν είναι τα ποντίκια ως θύματα ζωοτομίας, δεν είναι καθόλου αποτελεσματικά στο να βοηθάνε τους ανθρώπους να θεραπευθούν από τις φλεγμονώδεις νόσους. Ερευνητές: ήρθε η ώρα να αφήσετε αυτά τα πειραματικά μοντέλα και να προχωρήσετε σε άλλα.
Piper Hoffman
http://www.care2.com/causes/billions-and-decades-wasted-on-worthless-mouse-experiments.html